پیام رئیس سازمان بهزیستی به مناسبت روز جهانی مترجم زبان اشاره

به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل، متن این پیام به شرح ذیل است؛

بسم الله الرحمن الرحیم 

زبان، ابزار ارتباط و انتقال فرهنگ، اندیشه و تجربه‌های یک جامعه به اعضای آن است. هر زبانی، با وجود ناهمانندی‌هایش با دیگر زبان‌ها، ارزشمند است؛ زیرا به هر شیوه‌ای که بتواند ارتباط میان انسان‌ها را برقرار کند، نقشی اساسی در پیوند اجتماعی دارد.

یکی از زبان‌هایی که رسانه‌ی ارتباطی‌اش بسیار متفاوت از زبان‌های گفتاری است، «زبان اشاره» است؛ زبانی که به‌ویژه برای افراد ناشنوا و همچنین گروه‌های دیگری از جامعه، ابزار اصلی برقراری ارتباط به‌شمار می‌آید.

زبان اشاره، همچون هر زبان طبیعی دیگر، دارای پنج وجه بنیادین نمایه‌شناسی (هم‌ارز با آواشناسی در زبان‌های گفتاری)، معناشناسی، صرف، نحو و کارکردشناسی است.

برای آموزش و گسترش زبان اشاره، پژوهش در هر یک از این وجوه ضروری است؛ چراکه تا این ابعاد به‌درستی شناسایی و تدوین نشوند، برقراری ارتباط کارآمد با ناشنوایان ممکن نخواهد بود. در نتیجه، انتقال فرهنگ، آگاهی‌های اجتماعی و ارزش‌های مشترک نیز ناقص یا ناممکن خواهد شد. چنین کاستی‌هایی، افراد ناشنوا را به گروهی در متن جامعه اما جدا از آن بدل می‌سازد؛ وضعیتی که نه‌تنها با حقوق انسانی آنان و خانواده‌هایشان در تعارض است، بلکه منافع فردی و اجتماعی‌شان را نیز به خطر می‌اندازد.

از سوی دیگر، جامعه‌ای که نتواند هنجارها و ارزش‌های خود را به ناشنوایان منتقل کند، نمی‌تواند از آنان انتظار رفتار هماهنگ با همان هنجارها را داشته باشد.

در ایران، هرچند از دهه‌های گذشته گروهی از کنشگران و فعالان حوزه‌ی ناشنوایان برای تدوین واژه‌نامه‌های زبان اشاره تلاش کرده‌اند و در دو دهه‌ی اخیر نیز افرادی به‌عنوان مترجمان زبان اشاره تربیت شده‌اند، اما باید دانست که «زبان» فقط مجموعه‌ای از واژه‌ها نیست. هرچند این تلاش‌ها توانسته‌اند بخشی از ارتباط را ممکن سازند، ولی همچنان «حق ارتباطیِ» ناشنوایان به‌طور کامل تحقق نیافته است.

برای رسیدن به این هدف، همه‌ی نهادهای اجرایی و دانشگاهی که مسئولیتی در قبال جامعه‌ی ناشنوایان دارند، باید همکاری کنند تا مسیر دشوار توسعه‌ی زبان اشاره هموار گردد.

به‌عنوان رئیس سازمان بهزیستی کشور و نهاد مسئول اجرای قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت، در روزی که به‌منظور گرامی‌داشت مترجمان زبان اشاره نام‌گذاری شده است، این روز را به همه‌ی فعالان، پژوهشگران و مترجمان زبان اشاره‌ی ایرانی تبریک می‌گویم.

همچنین، نخست به خود و سپس به دیگر مسئولان یادآور می‌شوم که «زبان اشاره‌ی ایرانی» ــ زبانی که ناشنوایان ایرانی با آن با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند ــ حقی بنیادین برای آنان است و باید با مشارکت خودِ ناشنوایان، به‌عنوان بخشی از میراث فرهنگی ایران، تدوین و توسعه یابد و به همه‌ی کسانی که در خدمت‌رسانی به آنان نقش دارند، آموزش داده شود.

سید جواد حسینی

رئیس سازمان بهزیستی کشور